หลักการปฐมพยาบาลเบื้องต้นด้วยหลักการ PRICE

การออกกำลังกายมีประโยชน์หลายด้านมากๆ ไม่ว่าจะเป็นด้านสุขภาพ ด้านอารมณ์ ด้านสังคม และด้านอื่นๆที่ไม่ได้กล่าวถึง ยิ่งในยุคนี้เป็นยุคที่มี internet ใช้กันแทบจะทุกคนแล้วทำให้การเข้าถึงข้อมูลเรื่องการออกกำลังกายก็ง่ายขึ้นตามไปด้วย ยกตัวอย่างการวิ่งหากเราสืบค้นข่อมูลจะค้นพบหลักการมากมาย ตั้งแต่หลักการจัดท่าในการวิ่งไปจนถึงหลักการหายใจประหนึ่งว่ามีโคชส่วนตัวแลใกล้ชิด การออกกำลังกายจึงเป็นเรื่องง่ายที่จะทำ

แต่ว่าในการออกกำลังกายนั้นบางครั้งก็จะมีอาการบาดเจ็บเช่น หกล้ม กระแทก ข้อเท้าพลิก/แพลง ข้อเข่าบาดเจ็บ ต่างๆนาๆ ดังนั้นนอกจากจะรู้วิธีการออกกำลังกายที่ถูกต้องแล้วอาจจะต้องรู้หลักการปฐมพยาบาลเบื้องต้นไว้ด้วยเพื่อที่จะได้สามารถดูแลตัวเองหรือคนอื่นๆแบบเบื้องต้นได้ครับ

“PRICE” หลักการง่ายๆที่ใช้ได้เมื่อมีอาการบาดเจ็บ

หลักการ PRICE ใช้ได้ดีในกรณีที่เป็นการบาดเจ็บชนิดเฉียบพลัน(acute injury) มีอาการบวม แดง ร้อน อักเสบบริเวณที่บาดเจ็บ เป็นการช่วยป้องกันไม่ใช้เกิดการบาดเจ็บมากขึ้นและลดอาการบาดเจ็บลงได้

P : Protection เป็นการป้องกันส่วนที่บาดเจ็บไว้เพื่อไม่ใช้เกิดการกระทบกระเทือน หรือบาดเจ็บซ้ำ มีหลากหลายวิธีในการป้องกัน เช่น การใช้ไม้หรือของแข็งดามเพื่อป้องกันในกรณีที่บาดเจ็บรุนแรงเช่นมีการผิดรูปของอวัยวะที่บาดเจ็บ การใช้ผ้าพันบริเวณที่บาดเจ็บไว้เพื่อเตือนใจว่าจุดนี้คือจุดที่บาดเจ็บต้องใช้ความระมัดระวัง หรือหาเครื่องป้องกันอื่นๆมาปกป้องส่วนที่บาดเจ็บ

R : Rest คือการพักใช้อวัยวะหรือส่วนที่พึ่งมีอาการบาดเจ็บเพื่อป้องกันไม่ให้มีอาการบาดเจ็บเพิ่มเติม โดยการพักนั้นควรเป็นท่าที่ผ่อนคลายและมีการเคลื่อนไหวน้อยที่สุด หากเป็นไปได้จุดที่บาดเจ็บควรอยู่สูงกว่าระดับหัวใจ ควรพักใช้หรือเคลื่อนไหวส่วนที่บาดเจ็บอย่างน้อย 48 ชั่วโมง

I : Ice คือการใช้น้ำแข็งหรือความเย็นในการประคบส่วนที่บาดเจ็บเพื่อลดอาการเจ็บปวดและป้องกันการอักเสบในบริเวณที่บาดเจ็บ ในการประคบเย็นนี้ผมขอแนะนำวิธีการที่พื้นฐานที่สุดและอุปกรณ์หาได้ง่ายนั่นก็คือการประคบเย็นด้วยน้ำแข็งครับ การประคบเย็นด้วยน้ำแข็งไม่ควรใช้น้ำแข็งประคบลงไปที่เนื้อโดยตรงควรมีผ้าชุบน้ำบิดหมาดๆมารองก่อน 1 ชั้นเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอาการ Frostbite หรือน้ำแข็งกัด การประคบด้วยน้ำแข็งไม่ควรเกิน 15-20 นาที ทำวันละ 2-3 ครั้ง จะช่วยลดอาการบาดเจ็บป้องกันการอักเสบได้ดี ในการประคบด้วยน้ำแข็งบางครั้งช่วงประคบใหม่ๆอาจมีอาการปวดจี๊ดขึ้นมาได้ หากมีอาการนี้ให้เอาที่

ประคบน้ำแข็งออกก่อนรอให้อาการปวดจี๊ดนี้เบาลงแล้วประคบใหม่ได้โดยนับเวลารวมการประคบให้ได้ประมาณ 15 นาที

นอกจากการประคบด้วยน้ำแข็งแล้วปัจจุบันนี้ก็ยังมีทางเลือกมากมายให้เลือกใช้ เช่นเจลประคบเย็น สเปรย์เย็นลดปวด ผ้ายืดแบบเย็น เป็นต้น

การใช้หลักการประคบเย็นเป็นเพียงการลดอาการเจ็บปวดชั่วคราวเท่านั้น

C : Compression หากแปลตรงตัวเลยจะหมายถึงการกด การบีบอัด แต่ในทางปฏิบัติแล้วไม่ใช่การกดหรือบีบบริเวณที่บาดเจ็บ แต่เป็นการใช้ผ้ายืด (bandage) ในการพันส่วนที่บาดเจ็บไว้ให้กระชับระดับหนึ่งไม่ถึงกับแน่นมากเพื่อป้องกันการเลือดออกในเนื้อเยื่อที่มีอาการบาดเจ็บและช่วยลดอาการบวมที่เกิดขึ้นหลังบาดเจ็บด้วย การพันผ้ายืดควรพันให้คลุมทั้งบริเวณที่บาดเจ็บทั้งหมด พันบริเวณส่วนปลายให้กระชับกว่าส่วนต้นเพื่อเป็นการบีบไล่ของเสียจากส่วนปลายขึ้นไปส่วนต้นที่มีประสิทธิภาพ การพันแต่ละครั้งควรพันแค่ 2-4 ชม. ไม่ควรเกิน 4 ชั่วโมง เมื่อครบเวลาแล้วให้เอาผ้าออกบ้างแล้วพักไว้เพื่อให้บริเวณที่พันผ้ายืดเกิดความผ่อนคลายมีการไหลเวียนของสารและน้ำต่างๆได้อย่างสะดวก

E : Elevation คือการยกส่วนที่มีอาการบาดเจ็บให้สูงกว่าระดับหัวใจเพื่อช่วยให้เกิดการไหลกลับของเลือดจากส่วนปลายมาส่วนต้นได้สะดวกมากยิ่งขึ้น ช่วยลดอาการบวมได้ดี

• หากมีอาการปวดตุบๆบริเวณส่วนปลายหรือส่วนที่บาดเจ็บให้เอาผ้ายืดออกประมาณ 15 นาที แล้วพันค่อยพันใหม่
• สังเกตบริเวณส่วนปลายบ่อยๆ หากสีผิวเปลี่ยนเป็นสีเขียว สีดำ สีม่วง ควรเอาผ้ายืดออกแล้วพันใหม่ให้หลวมกว่าเดิมเพื่อเพิ่มการไหลเวียนเลือดบริเวณส่วนปลาย
• ไม่ควรใส่ตอนกลางคืนหรือตอนนอนหลับ

หลักการ PRICE เป็นเพียงหลักการปฐมพยาบาลเบื้องต้นเท่านั้น หากลองใช้หลักการนี้แล้วอาการยังดูแย่หรือดูรุนแรงอยู่แนะนำให้ปรึกษากับผู้เชี่ยวชาญด้านการลดการบาดเจ็บหรืออาการปวด เช่น นักกายภาพบำบัดหรือแพทย์เพื่อวางแผนและหาแนวทางในการรักษาที่ advanced มากขึ้นครับ ท่านสามารถเข้ามาขอคำปรึกษาจากนักกายภาพบำบัด “คลินิกกายภาพบำบัด Zenista Health and Wellness” เพื่อทราบวิธีที่เหมาะกับตัวของท่านได้ครับ