ยิ่งสูงอายุยิ่งต้อง ดูแลเข่าให้ดี ผู้สูงอายุล้มง่ายแต่หายยาก

สงสัยไหมครับว่าทำไมเข่าถึงสำคัญกับผู้สูงอายุมากนัก?

เพราะว่าเมื่อร่างกายเข้าสู่วัยผู้ใหญ่จะเริ่มมีการเสื่อมของระบบต่างๆในร่างกาย และที่เน้นมากๆ คือเรื่องของการทรงตัว การทรงตัวที่ดีมาจากหลายส่วนประกอบกันคือ ระบบประสาท ระบบหูชั้นในการ ทำงานของกล้ามเนื้อและกระดูก การมองเห็น การรับความรู้สึกผ่านข้อต่อ ฯลฯ

ในบทความนี้เนื่องจากเราพูดถึงเข่ากันผมจึงอยากเน้นไปที่การรับความรู้สึกผ่านข้อต่อและการทำงานประสานสัมพันธ์กันของกล้ามเนื้อรอบเข่าครับ การรับความรู้สึกผ่านข้อต่อเป็นระบบที่จะบอกให้ร่างกายรับรู้ว่าในขณะนี้ข้อต่ออยู่ในท่าทางไหน ยกตัวอย่างข้อเข่า ในขณะที่เรานอนหลับตาถ้าเข่างออยู่เราก็จะรู้ได้ว่าเข่างอโดยที่ไม่ต้องมองหรือถ้าเราเหยียดเข่าอยู่เราก็จะรู้เลยว่าขาเราเหยียด ความสำคัญของระบบนี้ต่อเข่าคือในขณะที่เรายืนหากมีอาการเข่าทรุดลงจนเข่าไม่อยู่ในท่าเหยียดขา ระบบการรับความรู้สึกผ่านข้อต่อจะทำงานโดยการบอกให้รู้ว่าเข่างอแล้วนะและกล้ามเนื้อต่างๆจะทำงานประสานสัมพันธ์กันให้เข่ากลับมาเหยียดอีกครั้งและทรงตัวได้ไม่ล้ม พอจะนึกภาพตามทันไหมครับ

ทีนี้เมื่อเกิดการบาดเจ็บที่เข่าหรือเป็นเข่าเสื่อมย่อมมีอาการบาดเจ็บเข้ามาเกี่ยวข้องลองนึกภาพเดิมครับ ภาพที่ยืนอยู่แล้วเข่าทรุดและระบบการรับความรู้สึกทำงานลดน้อยลงจากอาการเสื่อม กว่าร่างกายจะรับรู้ว่าต้องยืดเข่า เข่าก็งอไปเยอะมากแล้วทำให้กล้ามเนื้อรอบเข่าทำงานมากขึ้น ประกอบกับเมื่อเข่าบาดเจ็บอยู่การออกแรงจึงกระตุ้นอาการเจ็บได้ทำให้เกิดโอกาสที่จะเกิดการล้มได้งายมากขึ้น ทีนี้พอจะเห็นภาพคร่าวๆถึงความสัมพันธ์ของการบาดเจ็บหรือความเสื่อมของเข่าต่อการล้มแล้วเรามาดูผลกระทบที่สามารถเกิดขึ้นได้กันต่อครับ

ผลกระทบต่อระบบกระดูกและกล้ามเนื้อ

 เมื่อเกิดการล้มขึ้นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้คือการมีรอยฟกช้ำตามร่างกายที่เกิดจากแรงกระแทกขณะล้มส่งผลให้มีอาการเจ็บหรือปวดกล้ามเนื้อตามมา ผู้ล้มจึงไม่อยากที่จะเคลื่อนไหวร่างกายในส่วนนั้นเพราะอยากหลีกเลี่ยงอาการเจ็บปวด หรือในกรณีที่มีความรุนแรงมากถึงขั้นกระดูกหักผู้ล้มย่อมไม่อยากเคลื่อนไหวไปไหนเป็นเวลานานมากๆเพราะไม่อยากให้จุดที่หักเจ็บ กระดูกกว่าจะติดกันดีจนสามารถกลับมาใช้งานได้ใช้เวลานานหลายเดือน ทำให้เริ่มมีการเสื่อมสมรรถภาพทางกายในด้านอื่นๆเพิ่มขึ้นเช่น เมื่อหายแล้วเดินได้น้อยลง ทำกิจกรรมนอกบ้านไม่ได้ เหนื่อยง่ายขึ้นเนื่องจากระหว่างบาดเจ็บมีการเคลื่อนไหวร่างกายน้อย ในกรณีที่แย่ก็สามารถทำให้เกิดการติดเตียงของผู้สูงอายุได้ในที่สุด และเมื่อเกิดภาวะติดเตียงแล้วการดูแลที่ไม่ดีก็ย่อมส่งผลถึงชีวิตได้

ผลกระทบทางด้านจิตใจ

 เมื่อเกิดการบาดเจ็บแล้วจิตใจจะเกิดความกลัวและจดจำไว้ว่า การเดินหรือการเคลื่อนไหวเยอะๆทำให้ล้มได้ดังนั้นวิธีการที่จะเลี่ยงการล้มได้นั้นคือการไม่ลุกขึ้นเคลื่อนไหวเลยหรือเคลื่อนไหวให้น้อยที่สุดซึ่งเป็นวิธีที่ผิดมากๆครับ ตามจริงแล้วแนะนำให้ผู้สูงอายุมีการเคลื่อนไหวของร่างกายละทำกิจกรรมอื่นๆตามความเหมาะสมเพื่อคงสมรรถภาพร่างกายไว้ให้ได้นานที่สุด ในผู้สูงอายุส่วนใหญ่หลังจากที่ได้ล้มแล้ว มักจะเกิดภาวะการกลัวการล้มขึ้นมาในใจ ซึ่งผู้สูงอายุที่มีภาวการณ์กลัวการล้มมักจะล้มได้ง่ายมากขึ้นอีกด้วย

นี่เป็นแค่ผลกระทบเพียงบางส่วนของการล้มซึ่งผมได้พยายามชี้ให้ผู้อ่านทุกท่านได้เห็นความสำคัญว่าแค่ปัญหาที่เข่าที่มันดูจะเป็นปัญหาที่เล็กน้อยเอามากๆก็ส่งผลเสียรุนแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้ในที่สุดหากดูแลไม่ดีพอ ดังนั้นหากมีอาการผิดปกติที่เข่าแนะนำให้เข้ามาขอคำปรึกษากับนักกายภาพบำบัดเพื่อหาทางออกและหาวิธีการดูแลเข่าอย่างถูกต้อง

การดูแลเข่าอย่างถูกต้องนั้นควรเริ่มตั้งแต่นาทีนี้ ไม่ว่าจะเป็นวัยรุ่น ผู้ใหญ่วัยทำงาน ผู้สูงอายุ ย่อมต้องได้รับการแล และการดูแลให้ถูกต้องเหมาะสมของแต่ละคนแต่ละช่วงวัยย่อมมีความแตกต่างกันดังนั้นท่านสามารถเข้ามาขอคำปรึกษาจากนักกายภาพบำบัด “คลินิกกายภาพบำบัด Zenista Health and Wellness” เพื่อทราบวิธีที่เหมาะกับตัวของท่านได้ครับ